Tekst: Jan Willem Duyvendak
Foto’s en onderschrift: Menno van der Veen
In Amsterdam woedt een stevige discussie over de vraag of er nog wel ruimte is voor ‘alternatievelingen’, of de stad niet steeds verder homogeniseert. GroenLinks lijkt het koesteren van de marge tot een van haar belangrijkste strijdpunten voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 te gaan maken. Dat is best wel opmerkelijk voor een partij die bij de laatste verkiezingen de grootste werd in Amsterdam: de mainstream kijkt nostalgisch naar de marginaliteit. In Nederland, en zeker in Amsterdam, is het echter moeilijk om blijvend alternatief te zijn omdat de gevestigde politiek niks liever doet dat ruim baan te maken voor nieuwkomers. Welke andere stad kent een broedplaatsenbeleid? Die openheid is trouwens mooi voor ons want bij R-LINK zijn we dol op coproducerende politici en zelfbewuste bewoners: vernieuwingen in de politieke cultuur doen zich bij uitstek voor waar het stevig schuurt tussen gevestigden en buitenstaanders.
Deze grote permeabiliteit tussen autoriteiten en alternatievelingen vinden we zeker niet in alle landen die object van R-LINK-onderzoek zijn. In sommige landen, zoals Frankrijk, bestaat er niet of nauwelijks ruimte voor sub- of tegenculturen om zich te ontwikkelen. Dat heeft als consequentie dat de institutionele politiek zich veel langzamer en moeizamer vernieuwt dan in Nederland (een centrumpoliticus als Macron is al een revolutie in zichzelf), en dat alternativo’s zich ingraven in hun gelijk (wees dus niet verbaasd om in activistisch Frankrijk nog talloze troskisten en andere erfgenamen van soixante huit tegen te komen).
Entree: het voormalige ziekenhuisterrein les grands voisins wil zo toegankelijk mogelijk zijn voor buurtbewoners en bezoekers.
Ik zat de achterlijkheid van de Franse voorhoede te overpeinzen toen Menno van der Veen, mede-onderzoeker binnen R-LINK vanuit de UvA, afdeling sociologie, mij wees op een interessant complex in Parijs: ‘Les Grands Voisins’. Op het eerste gezicht was het een bolwerk van de creatieve klasse zoals we dat op vele plekken tegenkomen (verantwoord ecologisch, vriendelijke hoogopgeleide mensen) maar bij nader inzien bleek het een fenomenaal experiment: naast de belangrijke, maar ietwat voorspelbare voorzieningen (café, culturele voorziening en een stadscamping) bleek Les Grands Voisins huisvesting te bieden aan talloze, zeer uiteenlopende groepen dak- en thuislozen, die overdag ook nog eens konden deelnemen aan allerhande activiteiten.
Interview met Dickel Bokoum van yeswecamp! ‘onze organisatie is aangetrokken om de site aantrekkelijk te maken voor bezoekers. We doen dat in de vorm van een stadscamping, een café-restaurant en door veel activiteiten met de bewoners te organiseren.
Tijdens ons bezoek scheen de zon fel en de biologische-dynamische wijn benevelde mijn geest, maar ik was nog net in staat om mij te realiseren dat er inderdaad talloze nieuwe vormen van stedelijke ontwikkeling zijn, ook op de meest onverwachte plekken. Parijs zal nooit een krakersparadijs worden, en de Grote Buren zullen, volgens afspraak, eind van dit jaar hun complex bij Denfert-Rochereau in Parijs weer verlaten. Maar onverwachte combinaties doen zich blijkbaar ook voor in de meest vastgeroeste democratieën van West-Europa. Dat geeft hoop én werk aan de winkel voor R-LINK.
Bewegwijzering: er wonen 800 migranten op het terrein, waaronder veel vrouwen en jongeren. De bewegwijzering is belangrijk om de balans te vinden tussen rust en privacy en een levendig terrein waar iedereen elkaar juist kan ontmoeten.